به نقل از «قدس آنلاین»

نام هر سه برادر «محمد» بود / محمد بروجردی را «میرزا» صدا می‌زدند

تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۲۶۵۸۲

به گزارش قدس آنلاین شهید محمد بروجردی متولد شهرستان بروجرد و از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران جنگ بوده است‌. او در جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۲ بر اثر برخورد خودرو حامل وی با مین، در جاده مهاباد به نقده به شهادت رسید.

بخشی از زندگی او در کتاب «مسیح کردستان» نوشته نصرت الله محمودزاده و چند کتاب دیگر منتشر شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

درباره محمد بروجردی با برادرش عبدالمحمد بروجردی به گفت وگو نشسته ایم. آنچه از نظر می‌گذرانید، بخش اول گفتگوی ما با وی است.

* محمد بروجردی را به ما معرفی می‌کنید؟

محمد هم مثل ما در روستای «دره گرگ» متولد شد و تا سن شش سالگی او آنجا زندگی می‌کردیم تا پدرمان فوت کرد و مادر تصمیم گرفت به تهران مهاجرت کنیم و به تهران آمدیم.

*چند فرزند هستید؟

ما سه برادر و دو خواهر بودیم که محمد شهید شد و حالا دو برادر و دو خواهر هستیم.

* در کدام منطقه تهران سکونت داشتید؟

در یکی از محله‌های جنوب تهران، خانه‌ای اجاره کردیم. محله‌ای که در رشد من و خواهر و برادرانم نقش زیادی داشت، محله‌ای بود میان میدان قیام (میدان شاه سابق) و چهارراه مولوی. ما سه برادر بودیم که نام هر سه ما محمد بود، اما دوستان و اهل محل و خود ما شهید محمد بروجردی را میرزا صدا می‌کردیم. این بخش را می‌توانید در فیلم «غریب» ببینید که همسرش هم او را میرزا صدا می‌کرد. البته شاید سرنوشت چنین رقم زد که از همان زمان او را میرزا صدا کردند.

برادر بزرگ ترم سرکار می‌رفت و دست رنجش را برای مان می‌آورد. مادرم تلاش می‌کرد تا امور خانواده بگذرد، در مقطعی هر چه سعی کرد محمد را همراه برادر بزرگ ترم سر کار بفرستد تا قدری کمک خرج خانواده باشد، نتوانست. در آن مقطع اسفنج‌های بزرگی را می‌آوردند و تکه تکه می‌کردند تا برای شستن ظرف به همسایه‌ها بفروشند.

محمد اسفنج‌ها را پشت در می‌گذاشت و بیرون می‌رفت و پس از آمدن می‌گفت که نتوانسته آنها را بفروشد. ما بعدها متوجه شدیم و او گفت این کار را دوست ندارد که اسفنج بفروشد. پس از گذشت چند سال ما سه برادر در مغازه‌ای واقع در دروازه شمیران، خیابان قائدی که متعلق به یک مرد یهودی با نام «پیکر» مشغول کار شدیم؛ تشک دوزی و فروش فنرهای مبل و….

محمد از حدود دوازده سالگی وارد این کار شد و به نظرم دگرگونی او در همان مغازه رقم خورد که در ادامه خواهم گفت. زمان شاه بود و با هم سینما می‌رفتیم، گاهی در بعضی سینماها دو سه فیلم اکران می‌شد و ما همه آنها را تماشا می‌کردیم تا جایی که برادر بزرگ ترمان از ما کلافه می‌شد.

یک بار که محمد در مغازه همین آقای پیکر یهودی نماز می‌خواند، فردی به اسم امینی یا یمینی که حدود ۵۰ ساله بود، به عنوان مشتری وارد مغازه شد، روی صندلی نشست و وقتی نماز محمد تمام شد، رو به او کرد و گفت: نماز خواندن در ملک جهود اشکال دارد، نمازت را آن طرف چهارراه در مسجد فخرآباد بخوان و برای نماز مغرب به مسجد آقای مجتهدی برو. از آن وقت، ظهرها به مسجد فخرآباد می‌رفت و نمازش را آنجا می‌خواند و بعد از نماز مغرب و عشا پامنبری آیت الله مجتهدی شده بود. این روند ادامه داشت و او در همین مسجد با افراد بسیاری آشنا شد.

محمد یک موتور داشت که عصرها با آن به سمت خانه می‌رفتیم. آن مقطع منزل ما سمت اتابک و مسگرآباد بود.

* شما که در خیابان مولوی زندگی می‌کردید، چرا مسگرآباد؟

در مقطعی از زندگی به مسگرآباد رفتیم؛ چون در پی آشنایی محمد با برخی افراد مسجدی، جلسه‌هایی برگزار می‌شد که باید دور از چشم مأموران و در منطقه ناآشنا می‌بود.

* چه جلسه‌هایی؟

جلسه قرآن، در این جلسه‌ها درباره مساله سیاسی و اتفاق‌هایی که در آن مقطع رخ می‌داد، صحبت می‌کردند. صحبت از کسانی می‌شد که شهید شده بودند، مثل آیت الله غفاری. در آن مقطع حضرت امام خمینی (ره) چیزهایی گفته بود که در آن جلسه‌ها درباره اش حرف می‌زدند.

وقتی محمد ۱۶ سال بیشتر نداشت، در اتوبوسی نشسته بوده که به سمت پایین شهر می‌رفت. از مرد میانسالی پرسید از چه کسی تقلید می‌کند؟ و مرد پاسخ داده بود. محمد به آن مرد گفته بود از آیت الله خمینی تقلید کنید. راننده اتوبوس انگار ضربه‌ای به سرش خورده باشد، ترمز شدیدی کرده بود و به محمد گفته بود از اتوبوس پیاده شو تا ما را با هم نبرده اند.

یک بار که محمد در مغازه همین آقای پیکر یهودی نماز می‌خواند، فردی به اسم امینی یا یمینی که حدود ۵۰ ساله بود، به عنوان مشتری وارد مغازه شد، روی صندلی نشست و وقتی نماز محمد تمام شد، رو به او کرد و گفت: نماز خواندن در ملک جهود اشکال دارد، نمازت را آن طرف چهارراه در مسجد فخرآباد بخوان و برای نماز مغرب به مسجد آقای مجتهدی برو. از آن وقت، ظهرها به مسجد فخرآباد می‌رفت و نمازش را آنجا می‌خواند و بعد از نماز مغرب و عشا پامنبری آیت الله مجتهدی شده بود. این روند ادامه داشت و او در همین مسجد با افراد بسیاری آشنا شد.

این روند ادامه داشت و دانش و اندوخته‌های شهید بروجردی روز به روز بیشتر می‌شد و از همان زمان با صاحب مغازه زاویه پیدا کرد و در نهایت ما سه برادر از آن مغازه بیرون آمدیم.

وقتی محمد ۱۶ سال بیشتر نداشت، در اتوبوسی نشسته بوده که به سمت پایین شهر می‌رفت. از مرد میانسالی پرسید از چه کسی تقلید می‌کند؟ و مرد پاسخ داده بود. محمد به آن مرد گفته بود از آیت الله خمینی تقلید کنید. راننده اتوبوس انگار ضربه‌ای به سرش خورده باشد، ترمز شدیدی کرده بود و به محمد گفته بود از اتوبوس پیاده شو تا ما را با هم نبرده اند محمد بروجردی پس از آن در مغازه فردی به نام اکبر قانع در حوالی چهارراه سیروس مشغول کار شد، و در آن مغازه به کار تشک دوزی پرداخت. این مغازه را به واسطه دوستانش پیدا کرده بود.

مدتی بعد «آقا احد» از دوستان محمد که در مأموریتی که شهید به او داده بود، تصادف می‌کند. در آن مقطع شهید به دلیل آنکه پولی نداشت، هشت هزار تومان از صاحب کارش رأی مداوای آقا احد قرض می‌گیرد. صاحب کار شهید یعنی آقای قانع مخالف سرسخت فعالیت‌های شهید بود و یک بار در گفت وگویی به او می‌گوید بروید به جهنم. پس از انقلاب شهید بروجردی هشت هزار تومان را به صاحب کارش پس می‌دهد، آقای پول را نمی‌گیرد. اما محمد می‌گوید این پول قرض بود و باید پس بدهم.

پیش از انقلاب فشارهایی به محمد می‌آمد؛ علاوه بر او چند کارگر دیگر هم در آن مغازه کار می‌کردند و سر فعالیت‌های محمد، گاهی با هم برخورد می‌کردند. پس از مدتی او از مغازه خارج می‌شود و در مقطعی در بخشی از منزل خاله ام به کار تشک دوزی مشغول می‌شود.

یکی از افراد تأثیرگذار در زندگی او شوهرخاله مان بود که با فعالیت او در منزل خاله، به هم نزدیک شدند. چند بار ساواک به آنجا رفت، اما چیزی پیدا نکرده بودند.

* محمد بروجردی در نزدیکی انقلاب چه می‌کرد؟

محمد مقطعی در فاز سیاسی بود و روی بسیاری از بچه‌ها کار می‌کرد. پس از مدتی که از مغازه آقای اکبر قانع بیرون آمدیم، به سوریه و فلسطین رفت تا دوره‌های نظامی را آموزش ببیند، قصد داشت پس از فاز سیاسی، وارد فاز نظامی شود.

سفر او چندان طول نکشید و سریع برگشت و زمانی که از او علت را پرسیدیم، پاسخ داد که من از این مسیرها (تفکرهای توده‌ای) ترسیدم و هراس دارم که وارد مسیرهای دیگری شوم؛ من فقط حضرت امام خمینی (ره) و راه او را می‌شناسم.

عده‌ای از آنها در آن آموزش‌ها حضور داشتند و در دوره‌ای به کسانی مثل محمد می‌گفتند «جوانان فتوایی» و به همین دلیل آنها را از خودشان طرد می‌کردند. وقتی به ایران بر می‌گردد، ساواک او را به مدت شش ماه در زندان سوسنگرد بازداشت و شکنجه می‌کند. همزمان مادرم با برادر بزرگ ترم سفری به آنجا می‌کند و با آنکه یکدیگر را ندیده بودند تا حرف‌شان را یکی کنند، در بازجویی ساواک حرف‌شان یکی بود. به همین دلیل آزادش می‌کنند.

محمد سربازی نرفته بود، او را تحویل ارتش دادند و او در دو سال سربازی اش در ارتش، هر کاری از دستش برمی‌آمد، برای بیدار کردن افسران در هر رده نظامی انجام می‌داد. در ارتش دوستان زیادی پیدا کرده بود و شاید زمینه برخی عملیات‌ها در کردستان میان سپاه و ارتش همین بود و این هماهنگی‌ها میان سپاه و ارتش به دلیل آشنایی او با دوستان ارتش بود.

فردی به نام آقای بوذری نقش مهمی در مسگر آباد و اتابک برای بیدار کردن مردم به واسطه قرائت قرآن و انتقال پیام امام خمینی (ره) و دیگر شخصیت‌های دیگر انقلاب داشت. او چندسال بعد از انقلاب به رحمت خدا رفت.

* محمد بروجردی پس از آنکه دوره سربازی اش را در ارتش گذراند، چه کرد؟

مبارزه سیاسی را آغاز کرد و به مبارزه نظامی رسید. به همراه دوستانش کافه خان‌سالار آمریکایی‌ها را که عشرت کده آمریکایی‌ها بود، همراه مینی بوسی از مستشاران آمریکایی با نارنجک منفجر کرد.

اما در عین حال روزی به محمد بروجردی خبر می‌دهند در پادگان لویزان بمب گذاشته‌اند، پادگانی که ارتشی‌ها هم در آن مستقرند. با فرانسه تماس می‌گیرد و از امام خمینی (ره) کسب تکلیف می‌کند. امام مخالفت می‌کند، به همین دلیل محمد به هر شکلی تلاش می‌کند وارد پادگان لویزان شود و بمب را خنثی کند، بدون آنکه کسی متوجه این قضیه شود. این روند ادامه می‌یابد و به انقلاب ختم می‌شود.

* گفتید محمد بروجردی پس از آنکه برای نماز ظهر و مغرب به مسجد رفت و پای منبر آقای مجتهدی بود، نگاهش تغییر کرد. چرا مسجد این اثر را بر او گذاشت؟

مسجد پایگاه بود و هر فردی از حکومت شاه دل چرکین بود به مسجد می‌آمد و علیه شاه فعالیت می‌کرد و دانش دینی و اجتماعی اش به روز می‌شد. امروز رسانه‌ها این نقش را برعهده گرفته‌اند و هر فکری را به افراد انتقال می‌دهند، شاید به همین دلیل مسجد نقش پایگاهی خود را از دست داده‌اند و نیازی نمی‌بینند کاری انجام دهند، در حالی که مسجد می‌تواند در رشد افراد تأثیرگذار باشد.

* آقای پیکر چه شد؟

بعد از انقلاب فرار کرد و از ایران رفت. راننده‌ای به نام آقای نجات داشت که به نظرم یک اسم صوری بود. نجات وانت ژیانی داشت که تشک‌ها و ابرهای آن را جا به جا می‌کرد. بعد معلوم شد که رابط ساواک با آقای پیکر بود.

منبع: خبرگزاری مهر

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: امام خمینی فلسطین شهید بروجردی روند ادامه محمد بروجردی همین دلیل برادر بزرگ امام خمینی آن مقطع نماز مغرب آقای پیکر آیت الله جلسه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۲۶۵۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ظریف: اسرائیلی‌ها به آمریکایی‌ها هم لگد زدند | اسرائیل به هیچ کس رحم نکرد | آنانکه دل‌شان برای آمریکا لک می‌زند باید بدانند آمریکا چه کرد

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، محمدجواد ظریف در سلسله نشست‌های چهلمین سال تاسیس انتشارات اطلاعات که به مناسبت روز ملی خلیج فارس با عنوان «ژئوپلیتیک خلیج فارس» برگزار شد، گفت: خلیج، اسم‌اش فارس است، نه خلیج همیشه فارس. برای این نقطه مهم زنان و مردان بزرگی فداکاری کرده‌اند و باید این یاد و خاطره را گرامی بداریم.

وی درباره چالش‌های شناختی در خلیج فارس، افزود: برداشت من این است که دنیا گرفتار چالش شناختی است و بسیاری از مشکلات از این امر نشات می گیرد. همه دوست دارند به کشور و منطقه کمک کنند اما اشتباهات و خطاها به خاطر شناخت نادرست است.

ظریف تاکید کرد: برخی ادراک نادرست باعث شده منطقه ما از حق آرامش، صلح و همزیستی مسالمت آمیز دور باشد. امروز تا حد قابل توجهی دوستان در حاشیه خلیج فارس در حال اصلاح ادراک خود از جهان هستند اما هنوز از این روند عقب هستیم. البته هنوز باقی‌مانده‌هایی از ادراک غلط در کشورهای جنوب خلیج فارس وجود دارد که آن خرید امنیت برای خودشان است. توهم خرید امنیت کماکان وجود دارد.

وی افزود: ادراک کشورهای عربی درست شده که فهمیدند امنیت را نمی‌توان تنها از آمریکا خرید و می‌دانند دنیا دیگر دنیای قطبی سابق نیست که بتوان با وابستگی به یک قطب امنیت ایجاد کرد. خاصیت جهان قطبی این بود که رابطه وفاداری و حمایت بین مرکز و پیرامون یا بین قطب و مرید وجود داشت. پیرامون نسبت به مرکز وفادار بود اما رابطه مرکز و پیرامون به هم ریخته است. جهان از قطب‌ها خارج شده و دیگر دوگانه وفاداری و حمایت به شکلی که می‌شناختیم وجود ندارد و کشورهای خلیج فارس این را فهمیدند. کویت قبل از اینکه بر کشتی‌هایش پرچم آمریکایی بزند، از پرچم شوروی استفاده می‌کرد. آنها فهمیدند برای کسب حمایت باید با قدرت‌های‌ مختلف همکاری داشته باشند اما باز هم این مشکل را داشتند که فکر می‌کردند باید امنیت را با پول خرید. حتی تلاش کردند امنیت را از صدام بخرند.

ظریف تصریح کرد: صدام خودش را دژ شرقی جهان عرب در مقابل ایران معرفی می‌کرد و حاشیه نشینان خلیج فارس به او پول دادند تا امنیت بخرند. اخیرا به اسم یک کتاب که وجود خارجی ندارد، حرف‌هایی درآمده که در فضای مجازی باعث انتقال جهالت شده است. در سایت‌ها می‌نویسند که کشورهای عربی خلیج فارس تنها ۵۰ میلیون دلار یا ۵ میلیارد دلار به صدام کمک کردند درحالی که یکی از رهبران عربستان شخصا به آقای روحانی گفته بود ۷۵ میلیارد دلار به عراق کمک کرده‌اند.

وزیر سابق امور خارجه، ادامه داد: یادداشت‌های دبیرکل وقت سازمان ملل متحد نشان می‌دهد همان زمان هم دولت سعودی نگران بلندپروازی‌های صدام بود. خیلی‌ از مردم اطلاعات کامل ندارند و امروز آمریکا شده قبله آمال‌شان. از قول صدام گفتند که تا انجام مذاکره قطع‌نامه را امضا نمی‌کنند، همان وقت دبیرکل زنگ زد به وزیر خارجه دولت ریگان، ما قطع‌نامه ۵۹۸ را تیرماه سال ۱۳۶۷ پذیرفتیم، آنوقت آنها گفتند تازه مهرماه با شما گفت‌وگو خواهیم کرد. آمریکایی‌ها همان کاری که اول جنگ کردند را انجام دادند. آنها اول جنگ تحمیلی گفتند که عراق، ‌ ایران را ظرف یک هفته شکست خواهد داد و به همین خاطر مانع تصویب قطع‌نامه‌ شدند. قطع‌نامه ۴۷۹ تازه ۷ روز بعد از شروع جنگ تصویب شد و با فشار آمریکا، ‌ عقب‌نشینی از سرزمین‌های اشغالی ایران در آن نیامد. کسانی که دلشان برای آمریکا لک می‌زند باید بدانند آمریکا چه کرد. می‌دانید که البته من معروف به ضدآمریکایی بودن نیستم ولی خب تاریخ را نمی توان فراموش کرد.

وی افزود: ما روزهای آخر جنگ، دستِ بالا نداشتیم. در آن شرایط دبیرکل وقت سازمان ملل متحد با تعریفی که از ایرانیان شنیده بود به «فهد» زنگ زد تا صدام را وادار کند آتش‌بس را بپذیرد. او به صدام نمی‌گوید ایرانیان سلاح قوی دارند، بلکه می‌گوید غرور ایرانی را زیر پا نگذار، که اگر غرورشان زیرسوال برود برمی‌گردند و دمار از روزگارت درمی‌آورند. بعد از قرائت پیام حضرت امام هم بود که مردم به جبهه هجوم بردند.

ظریف تاکید کرد: با این تفاسیر بود که کشورهای حوزه خلیج فارس متوجه شدند نمی‌توانند به صدام هم تکیه کنند اما به او پول داده بودند که در برابر ایران قرار گیرد در حالی که همان پول برای بمباران کویت و عربستان صرف شد درحالی که هیچ کشوری به اندازه کویت از عراق حمایت نکرد. بعد از این که سیاست خرید امنیت از عراق شکست خورد باز هم کنار گذاشته نشد و رفتند سراغ شوروی و آمریکا. امروز هم رفته‌اند سراغ اسرائیل برای خرید امنیت.

وی با اشاره به اینکه تفکر خرید امنیت در میان شیخ‌نشینان هنوز هم پابرجاست، ‌ اظهار کرد: آنها متوجه نیستند که همان گونه که سلاح عراق به سمت خودشان رفت، ‌ اسرائیل هم به دنبال این است که این‌ها را پیش مرگ خود قرار دهد. اسرائیل در طول تاریخ جعلی خود از کسی حمایت نکرده است. سر گروگان‌های آمریکایی مذاکره کرد اما اسرائیلی‌ها حتی به آمریکایی‌ها هم لگد زدند. اسرائیل به هیچ کس رحم نکرد اما دوستان ما در جهان عرب این تصور را دارند که می‌توانند امنیت را از اسرائیل بخرند لذا این اشتباه شناختی کنار نرفته است.

وی با بیان اینکه اولین پیشنهاد امنیت منطقه‌ای را به امضای دکتر ولایتی در سال ۱۹۸۵ به دبیرکل وقت سازمان ملل متحد دادیم، گفت: بند ۸ قطع‌نامه ۵۹۸ مبتنی بر همین نامه ایران است که بر ایجاد امنیت منطقه تاکید می‌کند. از آن روز این کار را نکردند و وقتی دکتر حسن روحانی «طرح صلح هرمز» را ارائه کرد، عرب‌ها گفتند باید صبر کنیم که آمریکا به ایران فشار بیاورد تا شرایط تغییر کند. طرح صلح امیر سابق کویت که ارائه می شود شاه بحرین می‌گوید بگذارید ترامپ به ایرانیان فشار بیاورد که بتوانیم امتیازات بیشتری بگیریم. وقتی آرامکو را تیر غیب زد، توقع داشتند آمریکا به دادشان برسد اما بازهم این تفکر را کنار نگذاشتند که امنیت خریدنی نیست.

ظریف به اشتباه ادراکی دوم اشاره کرد و گفت: این اشتباه مشترک بین ما و عرب‌ها است که فکر می کنیم آمریکا می‌خواهد در این منطقه حضورش را افزایش دهد در صورتی که اولویت آمریکا از خلیج فارس خارج شده است و می‌خواهد مرکز ثقل را به بیرون از این منطقه ببرد. آمریکا به هرچه بخواهد نمی‌رسد چون قدر قدرت نیست، هرچند در «برجام» نفع داشت اما یکی از دلایل «برجام» برای کاهش مشکلات هسته‌ای همین بود که آمریکا می‌خواست حضور خود در منطقه را کم کند. این موضوع را عرب‌ها زودتر از ما متوجه شدند و دلیل اصلی موافقت اصلی عربستان با برجام همین بود که نمی‌خواستند حضور آمریکا در منطقه کمرنگ شود.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر آمریکا درحال برون‌سپاری امنیت منطقه به اسرائیل است، تصریح کرد: دوستان ما هم در منطقه با خیالِ واهی خرید امنیت در حال عادی سازی روابط با اسرائیل هستند و این یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات راهبردی کشورهای منطقه است چون اسرائیل نه تنها از آنها حمایت نمی‌کند، ‌ بلکه اینها قربانیانی خواهند شد برای حفظ اسرائیل. شازده ربع پهلوی (رضا پهلوی - فرزند محمدرضا پهلوی) شروع به حمایت از اسرائیل کرده است اما فراموش کرده که همین اسرائیل که قصه کوروش را می‌گفت از دهه ۹۰ که احتیاج به دشمن جدید پیدا کرد، آمد قصه کوروش را تبدیل به استرومردخوای و خشایارشا کرد. این قصه هم دروغ است چون اتفاق عهد عتیق برعکس آن چیزی است که تبلیغ می‌کنند. الان گفتمان حاکم در اسرائیل این است که مدعی شدند ایرانیان از ابتدای تاریخ به دنبال نابودی آنها بودند.

ظریف درباره اشتباه ادراکی سوم، توضیح داد: این اشتباه است که فکر می‌کنیم اگر با چیزی مخالفت کنیم، ‌ آن موضوع شکل نمی‌گیرد. وی با تاکید بر اینکه «عدم حضور» مانع از شکل‌گیری یک اتفاق نیست، ‌ تصریح کرد: الان دو نگرش در کشور وجود دارد، ‌ یک نگرش این است که حضور ما در ترتیبات امنیت منطقه‌ای در خلیج فارس باعث بسته شدن دست ایران در محیط قدرت‌اش می‌شود که حرف بدی نیست اما اشتباه این است که اگر نباشیم این ترتیبات شکل نمی‌گیرد. عدم حضور به معنای حذف ما از اتفاقات است.

ظریف ادامه داد: راه‌های مواصلاتی هرچند که بهترین و مهم‌ترین راه‌ها هستند اما تنها راه نیست. وقتی راه خود را ببندیم می‌روند با هزینه بالاتر راه لاجورد را درست می‌کند و آنوقت ما از گزینه هم خارج می‌شویم. گاهی فکر می‌کنیم تنها کنشگر ما هستیم، بعضی اوقات فکر می‌کنیم اصلا توان کنشگری نداریم و آمریکا را قدرت مطلق می‌دانیم که هردو غلط است. در دنیای کنونی حتی آمریکا هم نمی‌تواند چیزی را وِتو کند، مگر توانست در شورای امنیت با وتو کردن جلوی مقاومت مردم غزه را بگیرد؟

وزیر پیشین امور خارجه، ‌ تاکید کرد: جنگ‌های اسرائیل با دولت‌های عربی ۶ روزه تمام شده. جنگ اسرائیل با مردم غزه ۷ ماه ادامه یافته درحالی که غرب و آمریکا خواستند اسرائیل برنده شود. دیگر امروز کسی از نابودی حماس حرفی می‌زند. دنیا تغییر کرده است. آمریکا دیگر تصمیم‌گیر نهایی نیست. مهمترین کاری که ما می‌توانستیم بعد از بحران غزه انجام دهیم و فرش عادی‌سازی را از زیر پای افکار عمومی جهان عرب برای اسرائیل بکشیم، این بود که پیشنهاد توافق منع تجاوز به کشورهای منطقه را دادیم. این کُنش اهریمن‌سازی از ایران را ناکام می‌کرد. فکر نکنیم باید ترسناک باشیم، هدف اسرائیل از ایران ترسناک نشان دادن ماست.

در ادامه این نشست محمد مسجدجامعی - سفیر سابق ایران در واتیکان و دانش‌آموخته دکتری ژئوپلتیک در مورد شیخ نشین‌ها و عربستان، گفت: وقتی از مطالعه ژئوپلیتیکی حرف می‌زنیم یعنی تمام عناصر اقتصادی، هویتی، دینی، اجتماعی و... و. را بررسی کنیم؛ بنابراین نوع نگاه به مسائل از دید ژئوپلیتیکی باهم متفاوت است. شش کشور به عنوان شورای همکاری خلیج فارس علی رغم اختلافات و تفاوت‌ها، یک نوع هماهنگی دارند. دیگران هم به این مجموعه، یک شکل نگاه می‌کنند و می‌دانند آنها به معنای واقعی منافع مشترک دارند.

وی افزود: مدتی به جز مصر، سه کشور عربستان و امارات و بحرین، قطر را به شدت تحریم کردند، اما نتوانستند تحریم را ادامه دهند و مشکل پیدا کردند زیرا این مجموعه یک خانواده است و در مقایسه با سایر اتحادیه‌های جهانی یکی از منسجم‌ترین‌ها است. این مجموعه را به دلیل ساختار اجتماعی و قبیله‌ای، تاریخی و... می‌توان مجموعه واحد نامید.

مسدجامعی ادامه داد: گذار موفق این کشورها بعد از پیدایش ثروت نفتی هم مهم است. قدرت نفتی در لیبی و عراق یکی از عوامل مهم در از هم پاشیدگی این کشورها شد که این مسئله را عربستان و شیخ‌نشین‌ها ندارند چون ساختار قبیله‌ای خود را حفظ کردند. ورود ثروت در زمان کوتاه به جامعه بدوی اتفاق افتاد اما در عین حال سواد سیاسی و تمامیت اجتماعی حفظ شد که مهم‌ترین عامل آن ساختار قبیله‌ای است.

وی تاکید کرد هیچ تحول رادیکالی در این کشورها که منجر به تغییر نظام حاکم باشد به تنهایی اتفاق نمی‌افتد.

مسجد جامعی با بیان اینکه تحول در کشورها مسیر بالا به پایینی دارد، گفت: در کشورهای جهان سوم تحولات، رژیم‌ها را مجبور به سلسله اصلاحاتی می‌کند. در این کشورها به دلایل فرهنگی، قبیله‌ای و سنتی و دینی این اتفاق کمتر رخ می‌دهد. اینها عموما گرایش حمبلی دارند و اصولا در چارچوب فقه حمبلی مقابله با حاکم و نظام حاکم به هر دلیلی حرام است. البته این صرفا یک دلیل است.

این دیپلمات سابق کشورمان تاکید کرد: نگاه این کشورها نسبت به ایران، یک دیدگاه نسبتا مشترک است.

وی با اشاره به اینکه این کشورهای حاشیه خلیج فارس بخشی از جهان عرب هستند، گفت: این مجموعه در ۱۰ سال اخیر سلسله تحولات درونی سنگینی تجربه کرده است. برای بررسی رژیم‌های سیاسی باید درک آنها از خودشان و منطقه در زمانه جدید را بدانید. ‌ این درک در ۷۰ سال بعد از کشف نفت کاملا لایه به لایه است. تصور ما از این کشورها قدیمی است اما با تحولات زیربنایی که داشتند درکشان هم تحول یافته است.

مسجد جامعی درباره وضعیت فعلی این کشورها، بیان کرد: اینها ۴ مرحله مختلف دارند. پیش از کشف نفت مجموعه‌ای بدوی و قبیله‌ای بودند. بعد از کشف نفت تا اواسط دهه ۹۰ میلادی خیلی ثروتمند می‌شوند، اما تصورشان این است که این ثروت فضل خداست و اصل را بر لذت‌جویی می‌گذارند و حتی مشکلات امنیتی را با پول دادن از سر می‌گذرانند. در واقع طی ۳ دهه هدف لذت بردن بود تا با مشکلات مواجه نشوند. اواسط دهه ۹۰ میلادی مدل جدیدی در قطر ایجاد شد که به مدل ۵ کشور دیگر تبدیل شد. آنها فهمیدند باید از انزوا خارج شده و وارد معرکه منطقه و جهان شد و برای همین زیربنای این کار را با ساخت هتل، فرودگاه، دانشگاه و... فراهم می‌کنند. این جریان از سال ۲۰۰۰ میلادی مدلِ همه شیخ نشین‌ها شد که نتایج مختلفی داشت. در مرحله فعلی این کشورها قصد دارند برای توسعه خود برنامه‌ریزی کنند.

وی خاطرنشان کرد: در بین اینها امارات چموشی هم دارد و به جز توسعه یافتن می‌خواهد در مسائلی که می‌تواند، دخالت کند و آنچه که به این موضوع کمک می‌کند جنگ اوکراین است.

دیپلمات سابق کشورمان با تاکید بر اینکه جنگ اوکراین شرایط را دگرگون کرده است، تصریح کرد: در این جنگ مسئله اصلی فقط زدنِ روسیه نیست، بلکه هدف زدنِ چین است که رقیب بزرگی برایشان محسوب می‌شود. شکست روسیه در این جنگ به معنای شکست چین هم هست. در این بین مسئله انرژی اهمیت زیادی پیدا کرد، اما این مهم است که این کشورهای شیخ نشین باهوش هستند و می‌دانند باید با آمریکا و سایر کشورها در روند اتفاقات چگونه برخورد کنند.

کد خبر 848843 برچسب‌ها اسرائیل خبر ویژه محمدجواد ظریف ایالات متحده آمریکا